TÜRKLERİN KULLANDIĞI ALFABELER

Tarih boyunca birçok devlet ve uygarlık haline gelen Türk devletleri yaşadığı dönemler boyunca farklı alfabeler kullanmışlardır.

1.) Göktürk (Orhun) Alfabesi
Türk diline ait bilinen en eski yazı örnekleri, Moğolistan’da 19. yüzyılda bulunmuş yazıtlardır. Bu yazı örnekleri MS 5. yüzyılın başından kalmış en eski Türk alfabesi olup Göktürk ya da Orhun alfabesi olarak bilinir ve taşlar üzerine yazılmıştır. 38 harflidir, 4 ünlü 34 ünsüz harften oluşur ve sağdan sola doğru yazılır.

2.) Uygur Alfabesi
Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasından sonra kurulan Uygur Kağanlığı’nın bazı hanlıkları Mani, bazıları da Budizm dinini seçmişti. Dolayısıyla eserlerinde de bu dinlerin esaslarını anlatırlar. Eski Uygur alfabesi, Uygur Devleti’nin yıkılmasından sonra da kullanılmıştır. Eski Uygur alfabesi 18 harften oluşur ve sağdan sola yazılır.

3.) Arap Alfabesi
Genel olarak İslam Dini’nin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören alfabedir. Dünyada Latin alfabesinden sonra yazı dili olarak en çok kullanılan yazı sistemidir. Arap alfabesi 28 harften oluşur ve sağdan sola yazılır.

4.) Kiril Alfabesi
Kiril alfabesi yaygın olarak Slav dillerinin yazımında kullanılan, Yunan alfabesinden geliştirilmiş Rus alfabesidir. 38 harf içerir ve 11 tane sesli harf bulundurmaktadır. Aynı zamanda soldan sağa doğru yazılıp okunmaktadır.

5.) Latin Alfabesi
3 Kasım 1928 günü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın onaylanması ile Osmanlı Türkçesi’nin geçerliliği son buldu ve Latin alfabesini esas alan Türk alfabesi yürürlüğe konuldu. Bu alfabe ile birlikte okuma yazma oranının artması ve bu dilin uluslararası platformlarda daha yaygın ve anlaşılır olmasına katkıda bulunması düşünülmüştür.

Bütün diğer toplumlarda olduğu gibi Türk topluluklarında ve devletlerinde kullanılan diller ve alfabeler değişikliğe uğramıştır. Bazen zorunda kalarak bazen ise çeşitli sebeplerden dolayı alfabeler değişikliğe uğrayabilir. Bu nedenlerden bazıları; ticari, kültürel, dini sebeplerdir.